ACORAZADOS

Os coleópteros forman o grupo máis amplio de toda a natureza (375.000 especies), caracterízanse por seren insectos mastigadores e por ter dous pares de ás, unhas denominadas élitros que están endurecidas para protexer o segundo par, membranoso e plegado que utilizan para voar. Presentan metamorfosis completas con larvas compodeiformes (aplanadas) ou con forma de eiruga.
Na nosa comarca podemos atopar unha grande cantidade de coleópteros pertencentes a diversas familias, pero se un ten que ser o rei, sen dúbida, será o escornabois (Lucanus cervus)

Lucanus cervus

Pertence a familia Lucanidae, sendo o coleóptero máis grande de Europa. teñen un marcado dimorfismo sexual tendo os machos unhas impoñentes mandíbulas e un maior tamaño que as femias.

Dimorfismo sexual.

Estas poñen os ovos nos troncos de caducifolias en descomposición en especial de carballos, estes eclosionan nun par de semanas, penetrando as larvas no tronco, donde se alimentarán con gran voracidade os seguintes 5 anos, podendo alcanzar os 10 cm de longo. Pasado este tempo constrúe unha cámara ó final dunha das galerías, donde se producirá a metamorfose, esto pensase que sucede no outono, hibernando entón na propia cámara, para emerxer como adulto na primaveira-verán do ano seguinte.
A súa existencia como adulto é curta non pasando do mes de vida, tempo que ocupa en intentar aparearse e alimentarse de saiva e do zume de frutas en descomposición.

Desencontros entre machos.

Detalle das mandíbulas do macho.

Nin que decir ten que esta especie está en grave recesión en toda Europa sendo xa unha rareza en moitos puntos. As causas, o de sempre, perda de hábitat (sobran as palabras), a caza para coleccionistas particulares e os pesticidas. Na nosa bisbarra eu so poido aportar datos do concello de Mañón donde no que vai de ano puiden observar un total  de 43 exemplares dos cales só 13 eran femias (sen descartar que algún fose contado en máis dunha acasión). Este ano tiven a sorte de poder obsevar dúas cópulas, unha que non superou os 30 minutos e outra de máis de dúas horas.
A pesar de atopar varios machos enfrentados non observei ningunha pelexa como tal, parecendo tan só accións de carácter intimidatorio, aínda que tamén se poden enfrentar coas súas mandíbulas ata que un perde o equilibrio caéndo dunha rama ou quedando revirado.
O escornabois é unha especie "protexida", estando incluída no anexo II da directiva hábitats, no II do convenio de Berna e como especie de interés especial en España.

Cópula.

Outro acorazado que podemos atopar pola nosa terra é o escarabello mimotauro ou cornudo das bostas (Typhaeus typhoeus)

Macho de Typhaeus typhoeus

Pertence a familia Geotrupidae.
Neste caso tamén o dimorfismo sexual é importante, tendo o macho unhas características protuberancias en forma de cornos moito maiores que as femias.
Viven en zonas arboladas e aliméntanse de excrementos especialmente de coello, ovellas e corzos.
Escarban grandes madrigueiras ó pé dos escrementos nas que depositan os seus ovos, en torno a 12, tan só un por galería, deixando unha pequena cantidade de escrementos ó alcance da larva, logo tapan a entrada e os adultos morren. A diferencia da maioría dos coleópteros galegos estes entran en actividade no inverno pasando un periodo de estivación no que permanecen no interior da madrigueira aletargados.
Non sei da abundancia destos escarabellos na nosa comarca posto que só puiden observar un par deles na miña vida.

Longuicornio negro e dourado (Leptura aurulenta)

Leptura aurulenta (femia)

Especie que pertence a familia cerambycidae.
Ten un dimorfismo sexual importante, neste caso as femias son visiblemente maiores e con antenas douradas mentres que o macho é menor e de antenas negras. Ó igual que o escornabois pon os ovos sobre a madeira morta das caducifolias, as larvas xilófagas aliméntanse da madeira morta durante tres anos para logo facer a metamorfose nunha cámara e emerxer no verán como adultos.

Soe frecuentar flores aínda que é máis habitual atopalo en paos e tocóns.

Xa para rematar esta entrada nomear outro Cerambycido, o Prionus coriarius xa mencionado neste blog e que estas semanas tiven a sorte de atopar en dúas ocasións, ambas á media noite e revoloteando cerca das farolas.

Sen moito mái que engadir despídome polo momento, moitas gracias a todos por me ler.

IN ALBIS

Aínda que a miúdo tendemos a chamar albinos os animais que anormalmente aparecen de cores brancas ou claras, o certo é que as máis das veces trátase de outras anomalías que producen un efecto similar. Unha destas anomalías é o leucismo. Mentres o albino se caracteriza pola imposibilidade de producir melanina, o que provoca unha falta desta a nivel xeral, nos exemplares leucísticos si se produce esta sustancia, pero por diferentes razóns non a poden fixar a certas partes do seu corpo, aparecendo entón os exemplares que vulgarmente chamamos albinismos parciais.
O leucismo é unha aberración que se produce con certa frecuencia en aves. Persoalmente teño observado só en merlos, aínda que fai unha semana puiden ver en Ferrol un exemplar de pega (Pica pica) co plumaxe totalmente blanco, non tiña a cámara, e só lle puiden quitar unhas fotos co móvil, malas pero...

Nesta outra foto o protagonista é un corzo (Capreolus capreolus) neste caso albino, que atoparon fai anos unhos compañeiros de traballo enganchado nunha alambrada, a foto foi sacada mentres esperaban que chegara a recollelo o servicio de protección. Este exemplar estivo durante anos no Veral en Lugo.

No caso das prantas non fun quen de atopar unha denominación exacta para este fenómeno, posto que o albinismo se asocia a falta de melanina e as prantas carecen de tal sustancia, posuindo outras como os distintos tipos de clorofila a xantolina os carotenos, etc.
Polo tanto non me queda máis que de momento seguir utilizando este nome, aínda que por precaución o deixe entre comillas.
No caso das prantas os albinismos totais solen ser fatais. A falta de cor e polo tanto de clorofila provoca a imposibilidade de fotosíntese polo tanto a morte, non sendo que se trate de prantas holoparásitas, saprófitas e algunha outra excepción, xa que estas poden prescindir deste proceso.
Sen embargo os albinismos parciais son fenómeno bastante frecuente, afectando máis comunmente os órganos florais. Nesta sección descarto especies procedentes de xardinería obtidos vexetativanente, hibridación, etc.

Esta última semana que andiven na procura de orquídeas, e de paso tiven a sorte de poder fotografiar algúns casos destos "albinismos".
Os estalotes, dedaleras, (Digitalis purpurea) un albinismo que soe aparecer todos os anos por algures. Seis exemplares en non máis de 100 metros cadrados, no lugar da  Devesa

Esta outra é unha tamborela ou brañoca, como lle chaman por acó a todas estas ericáceas que se utilizaban como estrume nas cortes.

Daboecia cantabrica atopada non arribazo nas Grañas do Sor

                                          Comparación coa tonalidade de cor máis frecuente.

Un albinismo frecuente nas nosas dunas é a do alelí das praias.

 (Malcomia littorea) praia de Estiero (Barqueiro)

   Comparación de cor.

E por último unha orquidácea que para iso andaba a elas, aínda que non contaba con esta curiosa sorpresa, neste caso Dactylorhiza elata,
Aínda ontes seguía medrando algunha nova aló por Mañón, mesturadas con outras coa súa cor común. Eran en torno a ducia de exemplares brancos, que mesmo me fixeron crer que se trataba doutra especie.

(Dactylorhiza elata) a carón da carretera de Mañón.

Comparación de cor.

Sen moito máis que engadir despídome polo momento,un saúdo e moitas gracias por me ler.

Aglia tau

Non fai moito paseando con un compañeiro por un afluente do Sor topamos con unha bolboreta.
O seu nome é Aglia tau, en España só está presente na cornisa cantábrica e nos Pirineos.
En Galicia foi citada por primeira vez no ano 1977 por Fernandez Vidal. Ten unha distribución moi reducida estando citada só nas Fragas do Eume, e na Serra do Candán en Lalín, máis recentemente foi citada no Courel e nos Ancares. Non parece que fora citada por estas terras, nin tanpouco foi esta zona incluída como de potencial distribución da especie, a pesar de non estar tan lonxe das Fragas do Eume.



Este exemplar é unha femia que estaba pousada nun felgo seco, nun monte de galería dominado por carballos, ameneiros e aveleiras a 350 metros de altitude. Nalgunha outra ocasión puiden ver revolotear durante o día algún exemplar macho, pero ata agora que atopei este exemplar que puiden fotografiar, non reparara na especie nin a identificara, parece difícil poder fotografiar un macho sen ser capturado, xa que voan a unha velocidade importante e nunca as vin pousarse.


Fóra de Galicia esta especie parece alimentarse case exclusivamente de faias, mentres que na nosa terra a falta de masas desta especie, parece ter preferencia por aveleiras como pranta nutricia.


A súa actividade céntrase nos meses de Abril ata Maio-Xunio, según a altitude. O macho de forma xeral voa polo día durante a mañá en busca de femias, aínda que tamén o pode facer de noite se ten algunha luz artificial, a femia so voa de noite. Teñen unha soa xeración o ano, a posta realízase nas gretas dos troncos das árbores desenrolándose as eirugas dende maio ata agosto, pasando por 4-5 estadíos e pupando a partir deste mes na follarasca do chan. Neste estado pasan o inverno, para xurdir como bolboretas na primaveira seguinte, esta ten unha embergadura de ente 6-8,5 cm e unhos fermosos "ocelos" de cor púrpura que encerran unha mancha branca que recorda a letra grega tau, da que provén o seu nome.


Para ver algún dato máis sobre a distribución e costumes da especie en Galicia premede no título.
Sen moito máis que engadir despídome polo momento, moitas gracias por me ler.